Αιγυπτιακές μέρες δόξας και πόνου

Ο χρυσός αιώνας της γάτας είναι ο 6ος π.Χ., στην Αίγυπτο φυσικά. Τα περισσότερα ζώα εκεί τότε περνούσαν καλά θρησκείας βοηθούσης. Είναι γνωστές οι ζωόμορφες θεότητες και σημαίνουσα ανάμεσά τους η Μπαστέτ με κεφάλι γάτας, θεά της γονιμότητας και εκείνη που τη νύκτα πάλευε με το Φίδι του Σκότους, τον εχθρό του θεού ήλιου Ρα. Τα ζωόμορφα χαρακτηριστικά των θεών συμβόλιζαν την ιδιαίτερη ιδιότητα ~ των τελευταίων, (κοινή με τη βασική ιδιότητα του ζώου) αυτό που προστάτευαν και χάριζαν οι θεοί αυτοί στους ανθρώπους. Η θηλυκή γάτα ταυτίστηκε με την Μπαστέτ λοιπόν λόγω των πολλαπλών γεννών μέσα στο χρόνο. Όμως και οι γάτοι θεωρούνταν τα ιερά ζώα του μεγάλου Ρα, επειδή πιστευόταν ότι στα λαμπερά τους μάτια κρατούσαν -ενάντια στις δυνάμεις του σκότους -ζωντανό το φως της μέρας. Μια ποιητική άποψη για τον μαγευτικό ούτως ή άλλως αμφιβληστροειδή της γάτας.

Ωραία και λυρικά όλα αυτά, όμως τελικά οι Αιγύπτιοι είχαν μια σχιζοφρενική άποψη περί της ιερότητας των γατών. Μπορεί να εξέτρεφαν στους ναούς με κάθε επισημότητα και η θανάτωσή τους να επέφερε την εκτέλεση του δράστη, αλλά τίποτα δεν εμπόδιζε τους ιερείς της Μπαστέτ να σκοτώνουν εκείνοι τις ιερές κατά τ' άλλα γάτες σε ηλικία 4 μηνών σπάζοντας τους τον λαιμό, να τις ταριχεύουν και να τις πουλούν στους προσκυνητές. Μεγαλύτερες σε ηλικία γάτες διατίθεντο σε χαμηλότερες τιμές. Όσο ζούσαν οι γάτες ήταν πηγές οιωνών: οι ιερείς παρατηρούσαν τις κινήσεις τους και έβγαζαν χρησμούς. Ακόμη κάποιος που ζητούσε σημάδι από το ιερό ζώο ξύριζε το κεφάλι ενός παιδιού, προσέφερε στον ιερέα ασήμι ίσο σε βάρος με των μαλλιών και αυτός με την σειρά του έδινε στη γάτα να φάει ψάρια. Από το αν η γάτα το έτρωγε ή όχι ο ιερέας ερμήνευε τα μελλούμενα ή τέλος πάντων πόσο αντέχουν τα νεύρα του έχοντας να κάνει με ένα απρόβλεπτο ζωντανό.

Η λατρεία της Μπαστέτ έφτασε στο αποκορύφωμά της γύρω στο 2.000 π.Χ. Περίπου μισό εκατομμύριο κόσμος απ' όλη τη χώρα μαζεύονταν στην τότε πρωτεύουσα Μπουμπάστις για τις γιορτές της γονιμότητας. Εκείνη ακριβώς τη μέρα οι ιερείς έκαναν χρυσές δουλειές, εμπορευόμενοι τα μακάβρια τάματα. Πολλά μουμιοποιημένα γατάκια αφιερώνονταν στους ναούς, για να ταφούν αργότερα από τους ιερείς. Σε μεταγενέστερη εποχή τη θέση των πραγματικών γατών πήραν τα χάλκινα κομψά αγαλματίδια. Το 1889 η αρχαιολογική σκαπάνη κάποιας βρετανικής ομάδας έφερε στο φως τεράστιο αριθμό μούμιων γατών. Από τα εκατοντάδες χιλιάδες σωματάκια μόνο ένα κρανίο γλίτωσε και έκτοτε εκτίθεται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Αονδίνου. Τα υπόλοιπα δημοπρατήθηκαν στο Λίβερπουλ. Πάντως πέραν της αιμοσταγούς θρησκευτικής εκμετάλλευσης που επέβαλαν οι Αιγύπτιοι στις γάτες τις αγάπησαν και τις θαύμασαν πολύ. Οι γοητευτικές κυρίες αναπαύτηκαν στα πούπουλα των πλουσιόσπιτων αλλά καταδέχτηκαν τα αποφάγια των ταπεινών που έχτισαν τις πυραμίδες και τελικά απαθανατίστηκαν στις τοιχογραφίες των φτωχικών τους τάφων.